مقالات
مقایسه لامپ گل‌وگیاه LED با لامپ HPS
همواره دغدغه بسیاری از افرادی که اقدام به پرورش و نگهداری از گیاهان می‌پردازند انتخاب نوع لامپ جایگزین نور خورشید است که می‌خواهند خریداری کنند. اینکه کدام لامپ باتوجه‌به شرایط نگهداری گیاهان مناسب‌تر خواهد بود و بازدهی کار و مهم‌تر از آن سلامت و نشاط گیاه را حفظ خواهد کرد. لامپ‌های مختلفی امروزه در بازار برای این منظور به فروش می‌رسند که هر کدام تکنولوژی تولید طیف نور مورد نیاز گیاه یا همان تلألؤ فعال فتوسنتزی که به‌اختصار PAR نام دارد. این طیف مفید گیاهی در بازه تابشی 700-400 نانومتر قرار دارد و شامل طیف نور قرمز و آبی و سبز می‌باشد که طیف نور قرمز و آبی مهم‌ترین نقش را در رشد و باروری گیاهان دارد. طیف نور قرمز موجبات فتوسنتز و فرایند غذاسازی در گیاه شده. طیف نور آبی موجبات رشد طولی برگ و ساقه گیاه و همچنین رشد قطری ساقه می‌گردد.
نور خورشید در زمان تابش از طلوع تا غروب در هرکدام از این طیف‌ها متفاوت است. در زمان قبل از ظهر و قبل از عمود شدن تقریبی خورشید در آسمان بازه تابشی 525-400 نانومتر گستردگی بیشتری داشته و قوی تر است بنابراین طیف نور آبی بیشتری وجود دارد تا گیاهان آن را جذب کنند. از زمان بعد از ظهر تا غروب خورشید بازه تابشی 700-600 نانومتری گستره بالایی داشته و اینجا طیف نور قرمز افزایش چشمگیری داشته و روند فتوسنتزی گیاهان انجام می‌گیرد. لامپ جایگزین نور خورشید با مطالعه بر روی این خصوصیات این منبع زندگی بخش ساخته شده و امروزه به دست ما می‌رسد. دراینجا دو نوع متداول و پرمصرف آن یعنی لامپ رشدگیاه ال ای دی و لامپ رشد گیاه اسرام PLANTSTAR را در این مجال معرفی و به قیاس آنها خواهیم پرداخت.
لامپ رشد گیاه ال‌ای‌دی و چراغ LED
در سال‌های اخیر لامپ جایگزین نور خورشید LED اعم از لامپ و چراغ در تنوع زیادی تولید شده‌اند. شرکت‌های لامپ ساز مهمی در اروپا و چین این محصولات را تولید و عرضه می‌کنند. خصوصاً در کشور هلند که مهد گل‌وگیاه در دنیاست و نمونه‌های بسیاری از گیاهان زینتی در آنجا به شکل ژنتیکی تولید و عرضه شده‌اند در محیط کشت خود از این تکنولوژی بهره می‌برند. چراغ‌ها در ابعاد و اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند و برای فضاهای بزرگ گلخانه‌ای برخی شرکت‌های اروپایی و چینی ابعاد را طبق کارشناسی انجام داده شده به درخواست مشتری تولید و نصب می‌کنند. امتیاز بزرگ این محصولات مصرف برق کم در مقابل نور مناسبی است که تولید می‌کنند؛ اما قیمت خرید اولیه آنها بسیار بالاست. باقیمت خرید یک چراغ باکیفیت معتبر چینی LED می‌توان چند لامپ رشد گیاه HPS از برند مطرحی چون اسرام آلمان تهیه کرد. نکته مهم در خرید هر محصولی شرایط آن در بازار است که بنا به مقتضیات هر کشور این شرایط متفاوت است که در ادامه به شرایط محصولات LED در ایران خودمان می‌پردازیم.
وضعیت لامپ رشد گیاه ال‌ای‌دی گیاهی در بازار ایران
در کشور ما امروزه تولید این لامپ و چراغ‌ها LED روبه گسترش است. در کارگاه‌های بسیار کوچک این محصولات مونتاژ می‌شوند. چیپ LED روند تولید منحصربه‌فردی داشته و در کشورمان قابل‌تولید نیست البته در بسیاری کشورها این تمایل به تولید چیپ وجود ندارد؛ زیرا خط تولید آن بسیار گران تمام می‌شود و مرقوم به‌صرفه نیست. شرکت‌هایی مانند ادیسون ژاپن که در تایوان اقدام به تولید می‌کند یا اسرام آلمان که در چین کارخانه تولید دارد و شرکت کری آمریکا که آن هم در چین تحت لایسنس تولید می‌گردد از مهم‌ترین سازندگان هستند. در کشور ما متأسفانه از نازل‌ترین کارخانه‌های گمنام در چین این چیپ‌ها وارد و مونتاژ می‌شوند؛ اما به اسم شرکت‌های مطرحی که نام بردیم تبلیغ شده و به فروش می‌رسند. از نظر کیفیت متأسفانه این محصولات که ارزان هم به فروش نمی‌رسند قریب به‌اتفاق سطح پایین و نازل هستند و متأسفانه نظارت خاصی هم صورت نمی‌گیرد.
برعکس در محصولات خارجی چه اروپایی و چه چینی چراغ‌ها و لامپ‌های باکیفیتی تولید می‌شوند که به‌خاطر گرانی ارز و کم‌ارزش شدن پول ملی واردات آنها صرفه اقتصادی ندارد هرچند به تعداد بسیار محدود وارد می‌شوند. البته شرکت‌های اروپایی نیز به‌خاطر شرایط مناسب تولید و امتیازاتی که به شرکت‌های معتبر اروپا برای احداث کارخانه می‌دهند (CHIP)چیپ خود را در آنجا تولید می‌کنند و شرکت‌های چینی تولیدکننده محصولات LED خود از چیپ CHIP)) تولید شده توسط ادیسون، کری و اسرام استفاده می‌کنند تا بتوانند محصولات خود را به اروپا و آمریکا صادر کنند؛ اما در بخش صادرات به کشورهایی مثل کشور ما به‌خاطر نبود نظارت کافی بی‌کیفیت‌ترین محصولات به سمت ما صادر می‌گردد و این به معنی بی‌کیفیت بودن کل محصولات چینی نیست.
لامپ رشدگیاه PLANTSTAR
لامپ گل‌وگیاه پلنت استار در توان‌های 250 و 400 و 600 وات تولید می‌شود. این لامپ محبوب مختص شرکت لامپ اسرام OSRAM)) آلمان بوده و به لحاظ طیف نور مفید گیاهان اصطلاحاً فول اسپکتروم است. پوشش نوری مناسب وشارنوری بالا از خصوصیات این لامپ است. لامپ پلنت استار اسرام در تولید نانومتر تخصصی برای فتوسنتز گیاهان نمره بالایی داشته و از این نظر کم‌نظیر است. برخلاف نور چراغ‌های ال‌ای‌دی که نقطه‌ای بوده و تیز هستند این لامپ گیاهی به شکل یکسان نور را گسترده کرده و لوکس نوربالایی دارد. به نسبت مصرف برق 400 وات شار نوری معادل 68000 لومن تولید می‌کند که نشان از بهره‌وری بالای آن دارد و برخلاف تصور پرمصرف بودن برعکس باتوجه‌به میزان نوری که تولید می‌کند کاملاً مصرف معقولی دارد.
در مورد لامپ 600 وات نیز تولید شار نوری آن 92000 لومن است که باز هم در قیاس با سایر لامپ‌ها بهره‌وری بسیار مطلوبی دارد و مصرف آن به نسبت این میزان نوردهی متناسب است. لامپ ذکر شده برند اسرام کمترین زمان رشد و گل‌دهی را در بین لامپ‌های حال حاضر داشته و در صورت استفاده از ترانس و استارتر باکیفیت طول عمر بالایی دارد. تنها امتیاز منفی این لامپ باکیفیت دمای بالای آن در حین کار است که برای گلخانه بزرگ مورد خاصی نداشته و در بخش فضاهای کوچک حتماً در فصل تابستان و بهار نیاز به تهویه دارد. حتی در یک فضای 3 مترمربعی که کمترین فضا برای پرورش گیاه است با استفاده از یک هواکش مکنده مناسب می‌توان به‌راحتی از آن استفاده نمود.
سخن پایانی
در این مطلب به ذکر امتیازات و ویژگی‌های دودسته از مهم‌ترین لامپ‌های گیاهی پرداختیم. اشاره کردیم لامپ گیاهی اسرام که یک برند اروپایی مطرح است بازده نوری بسیار بالایی دارد و به نسبت توان اسمی لامپ میزان شار نوری آن فوق‌العاده است. در نگاه اول مصرف برق 400 یا 600 وات زیاد به نظر می‌رسد؛ اما باتوجه‌به لوکس نوربالا و شدت نور مناسب تولید شده عالی است. مسئله تولید گرما دارد که با گذاشتن هواکش مکنده مناسب قابل‌حل خواهد بود. در طرف دیگر لامپ رشد گیاه ال‌ای‌دی است که متأسفانه بسیاری از آنها کیفیت پایینی دارند و علی‌رغم مبالغ گرانی که دارند مطلوب نیستند.
البته که اگر محصول LED از یک برند معتبر خرید کنید حتماً راضی‌کننده است؛ اما متأسفانه برند مطرحی در بین لامپ گیاهی ال‌ای‌دی در بازار به‌خاطر مشکلاتی که اشاره شد نیست و اگر هم باشد با وضعیت ارز هزینه آن سرسام‌آور است. دراین‌بین استفاده از یک لامپ مناسب گیاه مانند لامپ اسرام پلنت استار که هم معتبر و شناخته شده است وهم به نسبت چراغ LED که باکیفیت باشد و نه محصولات بی‌ارزشی که اشاره شد قیمت بسیار منطقی و مرقوم به‌صرفه دارد و کار پرورش گیاهان شما را به نحوی عالی انجام می‌دهد.