مقالات
برای ضدعفونی آب از چه روش هایی استفاده می شود؟
استریل آب این روزها بیش از گذشته موردتوجه قرار گرفته است. در بخش آب استخرها و مراکز تفریحی پارک‌های آبی از یک‌سو آب آشامیدنی از سوی دیگر این مسئله مهم به یک دغدغه تبدیل شده است. دستگاه‌های مختلفی نیز در بازار وجود دارند که هرکدام با تبلیغات گسترده خود را برتر و بهتر از بقیه نشان می‌دهند و کار برای مصرف‌کننده از نظر انتخاب نوع دستگاه سخت شده است.
اینکه کدام روش برای ضدعفونی مناسب‌تر است و ازطرفی باتوجه‌به شرایط بد اقتصادی و قیمت‌های گزاف برخی از این دستگاه‌ها خود مشکل دیگری برای مصرف‌کننده است. در این مقاله به این موضوع می‌پردازیم و هرکدام از بخش‌های اشاره شده را جداگانه بررسی می‌کنیم. همچنین مواد صنعتی که برای استریل و گندزدایی آب به کار می‌رود را بررسی خواهیم کرد.
کلر cholorine:
یکی از رایج‌ترین مواد ضدعفونی‌کننده آب کلر است. کلر درحقیقت آنتی‌اکسیدان است و به‌نوعی ارزان‌ترین آنتی‌اکسیدان است که در تصفیه‌خانه‌ها برای گندزدایی و استریل به کارمی رود. البته این ماده فقط بخشی از میکروارگانیسم‌ها را از بین می‌برد نه تمامی آنها را. ترکیب کلر با اسید هیومیک موجود در آب تولید THMS می‌کند که خاصیت سرطان‌زایی دارند. ارزان‌بودن این ماده مهم‌ترین دلیل در استفاده گسترده از آن است.
در ضدعفونی استخرها و پارک آبی نیز از کلر استفاده می‌شود. استنشاق گاز کلر برای ریه انسان بسیار مضر بوده و در تداوم این استنشاق صرفه‌های همیشگی ناشی از حساس شدن ریه گریبان‌گیر خواهد بود. درگذشته از گاز کلر برای تولید بمب شیمیایی استفاده می‌شده که باعث خفگی و مسمومیت‌های شدید در افراد بوده است. ترکیب کلر با مواد عالی موجود در آب تولید کلروفرم، برمو فرم، برمودی کلرومتان می‌کند که ایجاد سرطان می‌کنند.
سولفات آلومینیم:
سولفات آلومینیم یا همان زاج سفید عموماً در استخرها برای شفاف‌کردن آب مورداستفاده قرار میگیرد. این ماده درحقیقت به‌عنوان انعقاد کننده در فرایند تصفیه آب کاربرد دارد. در مواقعی که آب استخر کدری زیاد دارد و عامل آن نیز ذرات معلق فراوان در آب هستند با کمک زاج سفید آب پاک‌سازی می‌شود به این شکل که مولکول‌های سولفات آلومینیم در ترکیب با ذرات معلق این مواد را به هم می‌چسبانند درنتیجه این ذرات به شکل ترکیبات بزرگ‌تری درمی‌آیند که به‌وسیله فیلترهای کمکی از آب جدا می‌شوند و آب کاملاً شفاف می‌شود.
اما مضرات این ماده چیست؟ زاج سفید خواص اسیدی بالایی دارد و اولین اثر آن بر آب تغییر میزان PH است. با اسیدی شدن آب استخر تجهیزات لوله‌کشی و فیلترینگ به‌تدریج دچار خوردگی و آسیب می‌شوند. در بخش دیگر با برهم‌خوردن میزان استاندارد PH این فرایند موجب ایجاد سموم و ترکیبات ناسالم نیز می‌شود و کارکرد دیگر مواد شیمیایی استفاده شده برای تصفیه آب نیز دگرگون می‌شود. ایجاد حساسیت پوستی برای افراد و آسیب به چشم و مشکلات تنفسی نیز از دیگر مضرات این ماده صنعتی است.
پلی آلومینیم کلراید:
یکی دیگر از موادی که در روند تصفیه آب به کار می‌رود پلی آلومینیم کلراید است. این ماده از ترکیبات نمک آلومینیم به دست می‌آید و به غنوان منعقدکننده به کارمی رود. با اضافه‌کردن آن به آب ذرات مختلفی که در آب هستند را لخته می‌کند و با حجیم کردن آنها در جریان فیلترینگ آب تمامی این ذرات جذب می‌شوند. این ماده به هر دو شکل جامد و مایع تولید می‌شود. در روند تصفیه آب با این ماده میزان استفاده بسیار مهم است و اگر بیش از اندازه به آب اضافه گردد موجب مسمومیت خواهد شد. برای کارکردن با این ماده نیز حتماً باید از دستکش مخصوص و عینک با کاور بغل برای محافظت کامل از چشم استفاده شود.
حساسیت پوستی شدید و التهابات شدید چشم از مضرات کار با خود ماده است. این محصول فلزات را می‌خورد و فایبرگلاس را نیز از بین می‌برد. در تهیه آن نیز بسیار دقت باید داشت؛ زیرا مراکزی که دقت لازم در تولید آن را ندارند با رعایت‌نکردن ترکیبات درهمان وهله اول ماده را سمی تولید می‌کنند که حتی با رعایت اضافه‌کردن به آب توسط تکنیسین باز هم مسمومیت ایجاد خواهد شد.
دستگاه‌های تصفیه آب:
تا اینجا مواد مختلفی که در تصفیه آب به کار می‌روند و عموماً در بخش صنعتی یا تصفیه آب استخرها و مراکز تفریحی و پارک آبی بود را بررسی کردیم. در قسمت آب شرب خانگی امروزه به‌خاطر طعم و بوی آب شکایات زیادی در بین مردم وجود دارد و حتی آب تهران که زمانی در کیفیت و طعم زبانزد بود نیز دارای این مشکلات شده است. اینکه چرا آب شرب این‌چنین متأسفانه دچار مشکل شده است و پاسخ روشنی هم به آن داده نمی‌شود خود مسئله‌ای است. افراد برای رفع این مشکل به خرید دستگاه تصفیه آب خانگی رو می‌آورند تا مشکل بو و مزه آن را حل کنند. این مشکلات درحقیقت مشکلات فیزیکی آب است؛ اما دستگاه تصفیه آب درحقیقت بر ساختار شیمیایی آب شرب اثر می‌گذارند و آن را بی‌کیفیت می‌کنند. آب دارای درجه سختی است و برخلاف آب مقطر و آب سبک دارای املاح مختلفی در ساختار خواست ازجمله پتاسیم کلسیم منیزیم والور که همگی برای بدن و اعضا مهم بدن ضروری است.
دستگاه تصفیه آب با اثرگذاری بر ساختار آب املاح مهم را از آن جدا می‌کنند و سختی آب را از بین می‌برند آن را سبک کرده و بی‌خاصیت می‌کنند. استفاده از چنین آبی در درازمدت موجب آسیب جدی به قلب و عروق و همچنین مشکلات استخوانی در خردسالان می‌گردد. متأسفانه بسیاری از فروشندگان این دستگاه‌ها از عملکرد دقیق آن بی‌اطلاع هستند و یا آنهایی که واقف به این موضوع هستند با نگاه کاسب‌کاری همچنان اصرار به مفیدبودن آنها دارند. درجه سختی نرمال آب به طور میانگین 300 تا 350 میلی‌گرم است؛ اما دستگاه تصفیه این عدد را به 40 میلی‌گرم می‌رساند که تقریباً مانند آب مقطر است.
لامپ یووی ضدعفونی:
اشعه یووی در بازه تابش 802-100 نانومتر کوتاه‌ترین طول‌موج یووی بوده و دارای انرژی زیادی است. این اشعه با عبور از لایه چربی دور بدن ویروس و میکروارگانیسم‌های موجود در آب بدن آنها را می‌شکافد و از بین می‌برد. امروزه لامپ‌هایی که با این روش کار می‌کنند درون آب قرار داده می‌شوند و به‌راحتی آب را بدون استفاده از مواد شیمیایی پاک و عاری ازمیکروب می‌نمایند. در استخرهای ورزشی و حوضچه‌های پرورش آبزیان مختلف با ایجاد مخزن تصفیه و قراردادن لامپ در آن به‌وسیله پمپ‌کردن آب به درون مخزن و خروج آب تصفیه شده از پایین آن و برگشت مجدد به استخر مرتباً آب تصفیه می‌گردد.
در اینجا با استفاده از فیلتر زغال متخلخل و اسفنج‌های مخصوص ذرات معلق و باقی‌مانده بدن میکروارگانیسم‌ها که با اشعه یووی از بین رفته و در آب شناور است نیز جذب می‌شود تا هیچ‌چیز در آب باقی نماند. این روش تصفیه آب در حال حاضر بهترین و سالم‌ترین روش تصفیه آب برای انسان و جانداران است. در حقیقت کمترین آسیب ممکن به‌سلامت و کیفیت آب با همین روش میسر است و سالم‌ترین آب از نظر آلودگی باکتری و میکروبی نیز با همین روش به دست می‌آید.