مقالات
راهنمای انتخاب لامپ مناسب آکواریوم
آکواریوم برای نگهداری ماهی زینتی آب شیرین و شور امروزه متداول شده و در بسیاری از منازل، دفاتر، مراکز خرید و امثالهم وجود دارند. تأمین نور برای روشنایی آکواریوم صرفاً دیده‌شدن ماهی و لوازم تزیینی داخل آن نیست؛ بلکه دادن ریتم مناسب به زندگی ماهی و گیاهان درون آکواریوم نیز هست. داشتن طیف نور مناسب برای تأمین فتوسنتز گیاهان و همچنین تأمین ویتامین مورد نیاز بدن ماهی‌ها از ویژگی‌های یک نور مناسب است. از طرف دیگر لامپ برای ضدعفونی و استریل آب آکواریوم نیز لازم است و به طور برنامه‌ریزی‌شده می‌بایست از لامپ ضدعفونی آب استفاده کرد تا میکروب‌ها و قارچ و انگل‌ها از بین بروند.
به‌این‌ترتیب استفاده از محلول‌هایی که برای سالم نگه‌داشتن آب توصیه به استفاده می‌کنند دیگر مورد نیاز نیست خود این محلول‌ها مواد آلی مفید در آب که برای بدن ماهی‌ها لازم بوده و به‌سلامتی آنها کمک می‌کند را از بین می‌برد؛ اما لامپ ضدعفونی تنها قارچ و تک‌سلولی‌های مضر را از بین می‌برد. چه در بخش آب‌شور و چه آب شیرین نیاز به استریل آب وجود دارد و این باور غلط که آب‌شور عاری از انگل و قارچ است کاملاً اشتباه است. به‌عنوان مثال انگل بروکلی‌ها تنها در آب‌شور زندگی می‌کند و مختص آب‌شور است. این انگل با ورود به بدن ماهی ایجاد سفیدک روی بدن ماهی کرده و در برخی قسمت‌های بدن ماهی یک غشای مخاطی ابرمانند به وجود می‌آورد. در ادامه به انواع آکواریوم رایج در بازار می‌پردازیم و لامپ مخصوص تأمین نور هرکدام را بررسی می‌کنیم و در آخر به لامپ مخصوص استریل آب می‌رسیم.
آکواریوم پلنت:
یکی از رایج‌ترین نوع مخزن نگهداری ماهی این نوع آکواریوم بوده که از پوشش گیاهی بالا و چمن در کف آکواریوم بهره می‌برد. پر واضح است که لامپ رشد گیاه مخصوص نیاز مهمی برای این‌گونه مخازن است. طول‌موج قرمز و طول‌موج آبی مهم‌ترین بخش طیف نور مرئی است که گیاهان به آن نیازمندند حال چه گیاه آبی باشند و یا گیاه بیرون آبی. طول‌موج سبز جذب گیاه نمی‌گردد و توسط رنگ‌دانه‌های سطح بیرونی ساقه و برگ بازتاب داده می‌شود؛ لذا گیاهان به رنگ سبز دیده می‌شوند؛ بنابراین مهم‌ترین خصوصیت لامپ برای آکواریوم پلنت داشتن این دو طول‌موج است.
دراین‌بین برای حفظ سلامت ماهی‌ها استفاده از یک لامپ فلورسنت T5 که دمای رنگی بین 5500 تا 6500 کلوین داشته باشد نیز کارآمد است. در بین لامپ‌های رشد گیاه برای آکواریوم لامپ 18w FLOURA برند اسرام OSRAM آلمان گزینه بسیار مناسبی برای حفظ سلامت گیاهان آکواریوم است. در این میان انواع لامپ LED نیز وجود دارند که متأسفانه نمونه خارجی مطمئنی در بازار برای معرفی نیست و نمونه‌های موجود در بازار مرجع مشخصی نداشته و برند معتبری در میانشان دیده نمی‌شود؛ بنابراین انتخاب لامپ فلورسنت از یک برند معتبر گزینه مناسبی خواهد بود. دیگر لامپ مناسب چنین مخزنی OSRAM SkY WHITE 54w است و همچنین لامپ FSL 21w فلورسنت که هر دو T5 هستند.
آکواریوم آب شیرین بدون پوشش گیاهی:
برای آکواریوم بدون گیاه که معمولاً با سنگ و گیاه مصنوعی تزیین می‌شود استفاده می‌شود لامپ فلورسنت T5 با دمای رنگ 6000 تا 6500 کلوین کافیست. برای آکواریمی با ابعاد 100. 40.60 لامپ 13 وات فلورسنت T5 کافی است. لامپ فلورسنت T5 در ایجاد لوکس نور توانمندتر از لامپ فلورسنت T8 بوده و طیف نور استانداردی نیز دارد. طیف نور آبی که برای سلامت آبزیان مفید است در دمای رنگ 5500 کلوین تا 6500 کلوین بازتاب دارد. برای مخزن سایز بزرگ به اندازه 150.60.80 و بزرگتر می توان از لامپ فلورسنت در توان 54 وات وهمچنین در توان 35 وات نیز استفاده نمود که طیف نور استانداردی برای چنین مخزنی دارند.
آکواریوم آب‌شور:
برای زنده‌ماندن اکوسیستم یک آکواریوم آب‌شور که فعالیت مرجانی داشته و همان‌طور که می‌دانیم این مرجان‌ها در جذب عناصر آسیب‌رسان به‌سلامت آب و تصفیه آب از مواردی که دفع ماهی منجر به تولید آنها می‌شود بسیار مؤثرند. کلسیم مهم‌ترین عنصر برای حفظ سلامت این مرجان‌ها بوده که با تابش نوری مدل 14000 الی 21000 کلوین که بیشترین بازتاب طیف آبی رنگ را دراراست حاصل می گردد. لامپ لامپ آکواریم متال هالید کلوین بالا BLV 150 w NEPTURION برای این آکواریم ها گزینه مناسبی است. طیف نور آبی در چنین کلوینی بیشترین نفوذ در عمق آب را دارد و به خوبی نیاز مرجان ها در تغذیه را تامین می کند. انرژی بالا در این بازتاب دمای رنگ که بیشترین نانومترآبی در آن است بسیار زیاد بوده و کمک به تولید مواد آلی مورد نیاز برای رشد ونمو مرجان و ماهی آب شور می نماید.
لامپ ضدعفونی آب آکواریوم:
بیشتر مرگ و میر آبزیان در آب ناشی از ورود انگل و قارچ به آب است. هرچقدر که آکواریومیست دقت در بهداشت و نگهداری آکواریوم کند باز این اتفاق خواهد افتاد و بهترین راه برای حفظ سلامت ماهیان گران‌قیمت آب‌شور استفاده از لامپ تصفیه آب است. انجام ماهانه این کار که البته به تعداد ماهی و حجم آب بستگی دارد جلوی بسیاری از بیماری‌ها را خواهد گرفت. برای این منظور می‌بایست ظرف کوچک‌تری برای انتقال ماهی از آکواریوم تهیه کرد وبا انتقال ماهی به آن لامپ را درون آکواریوم قرار داده و روشن نمود. به‌این‌ترتیب آب از وجود انگل و قارچ کاملاً استریل شده و سلامت آن تضمین شده است ماهی‌ها اکنون می‌توانند به آکواریوم منتقل شوند البته بدون آبی که در ظرف برای انتقال ریخته شده.
برای راهنمایی شما عزیزان در مورد مدت‌زمان روشن نمودن لامپ یووی استریل آب و توان مناسب به نسبت حجم مخزن حتماً در مقاله‌ای جداگانه در وبلاگ به این موضوع می‌پردازیم و همچنین نحوه تصفیه آب حوضچه پرورش آبزیان مانند قزل‌آلا و میگو را نیز شرح خواهیم داد. برای استریل آب آکواریوم استفاده از لامپ یووی تصفیه آب به‌صورت T5 که یک طرف آن 4 پین اتصال به سوکت قرارداد گزینه مناسب است.
لامپ فیلیپس PHILIPS TUV 36 T5 از بهترین این‌گونه لامپ‌ها می‌باشد که در توان 12 و 20 و 40 و 55 وات نیز تولید می‌شود. لامپ حتماً باید در شیشه محافظ کوارتز قرار داده شود تا بهترین بازتاب پرتو یووی را برای استریل ساطع کند. لامپ یووی استریل آب باید در مرکز آکواریوم قرار گیرد تا به طور یکسان تابش کند و بهترین اثر را بگذارد. برای نتیجه‌گیری بهتر حتماً از ترانس برند فیلیپس یا اسرام برای روشن‌کردن لامپ استریل استفاده شود؛ زیرا ولتاژ اولیه این لامپ به نسبت لامپ فلورسنت بالاتر است و چنانچه با ترانس معمولی لامپ فلورسنت روشن شود طیف یووی مناسب تشکیل نخواهد شد؛ اما به‌ظاهر لامپ روشن است.